16.02.2024
Այլընտրանքային էներգետիկայի զարգացման միտումներն աշխարհում և Հայաստանում
Արևային ֆոտովոլտային կայանները 2023 թվականին վերականգնվող էներգիայի աճի երեք քառորդն էին կազմում աշխարհում:
Համաձայն մի շարք ուսումնասիրությունների, վերականգնվող էներգիայի հզորությունը կշարունակի աճել առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում։
Կանխատեսվում է, որ մինչև 2028 թվականը արևային և քամու էներգիայի աճը կկրկնապատկվի 2022 թվականի համեմատ՝ շարունակաբար գերազանցելով կանխատեսվող ժամանակահատվածի ռեկորդները՝ հասնելով գրեթե 710 ԳՎտ-ի:
Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը (IEA) իր «Վերականգնվող էներգիա 2023» թեմայով ուսումնասիրությունում անդրադառնում է վերականգնվող էներգիայի տեխնոլոգիաների ներդրմանն էլեկտրաէներգիայի, տրանսպորտի ու ջերմամատակարարման ոլորտում մինչև 2028 թվականը, ինչպես նաև արդյունաբերության հիմնական խնդիրներին և բացահայտում ավելի արագ աճի խոչընդոտները:
Դուբայում կլիմայի փոփոխության մասին համաժողովում ավելի քան 130 ազգային կառավարություններ, ներառյալ Եվրամիությունը, համաձայնություն են ձեռք բերել համատեղ քայլեր կատարելու՝ մինչև 2030 թվականը աշխարհում տեղադրված վերականգնվող էներգետիկ հզորությունները եռապատկելու համար, առնվազն՝ 11,000 ԳՎտ:
«Վերականգնվող էներգիա 2023»-ում պարունակվում է երկրների էներգետիկ մակարդակի առաջընթացի մանրամասն վերլուծություն՝ եռապատկման գլոբալ նպատակին հասնելու համար: Զեկույցի հետ մեկտեղ հասանելի է նաև առցանց տարբերակ, որը ցուցադրում է բոլոր համապատասխան տվյալները՝ մինչև 2028 թվականը, վերականգնվող էներգիային անցումը գնահատելու համար (նկ․1):
ՆԿ․1․ Էներգետիկ մակարդակի առաջընթացն՝ ըստ Միջազգային էներգետիկ գործակալության տվյալների
Ամբողջ աշխարհում արագորեն զարգանում է այլընտրանքային էներգետիկայի ոլորտը (արևային, հողմային, փոքր ՀԷԿ-եր և այլն): Արևային էներգիան, որպես վերականգնվող էներգիայի ստացման առանցքային ուղղություն, համարվում է «ամենամաքուր» աղբյուրներից մեկը:
Ինչպես ամբողջ աշխարհում, Հայաստանում ևս վերջին տարիներին զգալիորեն զարգանում են արևային էներգիայի օգտագործմանը միտված նորարարական լուծումների մշակման ու կիրառման գործընթացները: Այսօր արդեն արդյունաբերական նշանակության արևային ֆոտովոլտային տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ էներգիայի ստացումը դարձել է բավական մրցունակ էլեկտրաէներգիայի արտադրության այլ միջոցների նկատմամբ (նկ․2):
ՆԿ․2․ Ինքնավար ֆոտովոլտային արևային կայանների տեղակայված հզորությունները 01․11․2023 դրությամբ՝ ըստ տարիների
ՀՀ էներգետիկայի բնագավառի զարգացման՝ մինչև 2040 թ. ռազմավարական ծրագրի համաձայն, նախատեսվում է մինչև 2026 թ. արևային կայանների շահագործմամբ ստացվող էներգիայի մասնաբաժինը ՀՀ-ում արտադրվող ընդհանուր էլեկտրաէներգիայի ծավալում հասցնել 10 տոկոսի (1.2 մլրդ կՎտժ), ինչը նշանակում է, որ արևային էներգիայի արտադրության ծավալը կարող է բավարարել ՀՀ ներքին սպառմանն ուղղվող էլեկտրաէներգիայի ծավալի մոտ 23 տոկոսը:
Այսպիսով, կարելի է ասել, որ ներկայումս հանրապետության տարածքում արևային ֆոտովոլտային կայանների տեղադրումը և կիրառումը տնտեսապես շահավետ քայլ է՝ ուղղված էներգախնայողությանը և բնապահպանական խնդիրների լուծմանը:
